Da Órrea a Porcillán

Estación de ferrocarril de Vilaoudriz (1)

Falamos, na entrada anterior, das II Xornadas "Baños de mar" celebrada en Ribadeo e lembramos a memoria das canouras presentes no parladoiro ao que fixemos referencia.

Queríamos engadir outra historia dunhas canouras da Órrea (Riotorto), nai e fillos, que dende A Rebordela, na citada parroquia, achegábanse nos anos corenta e principios dos cincuenta, do pasado século, a tomar os baños á vila ribadense.

Sara Fernández

Neste caso, Sara Fernández (1917-2012), que así se chamaba esta muller, viña ata unha casa de Porcillán que previamente axustara o seu pai (que era quen se encargaba dos preparativos) despois de rematar os labores do campo e que viña coincidindo cos primeiros días de setembro. 

Sara tiña cinco fillas e un fillo. Aos baños só viñan os nenos que tiñan algunha doenza e sempre por prescrición médica; de aí que dos seis só acompañasen á nai tres deles en diferentes anos ( cada ano ía un). 

Igrexa de Santa Comba da Órrea (2)

Estiveron vindo á costa seis ou sete anos. Desde A Rebordela na Órrea baixaban en burro ata a Pontenova, acompañados polo seu home; alí collían o tren para achegarse a Ribadeo. Á volta facían o mesmo. Nalgunha ocasión viña o avó dos pequenos buscar a familia, facendo a mesma ruta co mesmo transporte. Nalgunha ocasión en vez de viren no tren usaran o coche da liña da Empresa Ribadeo. 

Porcillán

Viñan, como xa dixemos con todo organizado. Traían comida, para eses días, que compartían cos da casa. O pago do aluguer sempre era en metálico.

Ao parecer, "pasaban todo o ano aforrando" para poder afrontar esa viaxe ás augas do Cantábrico.

Tan xusta debía ser a cousa que nunha ocasión chegaron sendo as festas do oito na vila e á casa onde ían estaba chea con invitados. A caseira non lles deixo quedar e acabaron pasando a noite no "cárcere" (3), por non atopar sitio mellor.

Como ben di, Ana Fernández Gómez, informante e neta de Sara, “non viñan de vacacións, viñan porque o mandaba o médico” para coidar da saúde dos meniños.

Bañábanse moi cedo na praia do Cargadoiro. Este baño de mañanciña é característica común  de moitas destas bañistas. 

Pilar Díaz (1935) de Ove (Ribadeo), conta  que sendo unha meniña, a súa nai tamén a levaba a esa praia moi cediño a bañarse e que coincidía cunha canoura, que paraba nunha casa da Regueira, que chegaba cunha nena en burra ata o propio Cargadoiro. 

A Vigo, á praia de Samil, unha muller de Tuimil, Bóveda, no sur de Lugo, ía todos os anos dar os noves baños de nove ondas, despois de rematar os labores do campo, Pilar Sánchez, que acudía sobre as oito da mañá dar o correspondente baño.

Cargadoiro

Sara e a súa familia sempre tomaron os baños  no Cargadoiro e nunca fixeron uso da Casa de baños  "La Cantábrica". 

Facer fincapé tamén que a tempada de baños viña orixinada polas doenzas dos fillos: soriase, problemas de bronquios, pernas,...  

Estes meniños riotortegos co tempo, fixéronse mozos e, xa na década dos sesenta, emigraron a Europa para posteriormente asentarse en Ribadeo onde fixeron casa e co seu rexo traballo axudaron a medrar coma un máis, á economía vilega.

Notas

(1) Fotografía da páxina da Cámara Oficial Mineira de Galicia 

(2) Fotografía da páxina Patrimonio Galego

(3) Segundo relata Ana Fernández: Era no cárcere vello, aquí en Ribadeo; estaba  abandonada. entraron e pasaron ali a noite.

Uns veciños de Sara que vivían xa en Ribadeo aconselláronlles o lugar para pasar a noite....

O antigo cárcere de Ribadeo estaba situado na praciña da Fonte dos Catro Caños facendo esquina co que hoxe é Travesía da Paz